რატომ განიცდის ცვლილებას საპენსიო დანაზოგები ბოლო პერიოდში?
მოგეხსენებათ რომ გლობალურ, ისევე როგორც რეგიონალურ ფინანსურ ბაზარზე საკმაოდ რთული ვითარებაა. წლის დასაწყისიდან დღემდე, თუ არ ჩავთვლით გარკვეულ სასაქონლო ბაზარს, ყველა საინვესტიციო აქტივის ფასი მნიშვნელოვნად არის შემცირებული - საშუალოდ კლებამ 19% შეადგინა. მიუხედავად ამისა, საპენსიო სააგენტოს წმინდა ამონაგები მიმდინარე წლის განმავლობაში დადებითია და 4.7%-ს შეადგენს.
საინვესტიციო აქტივის კლასები მომგებიანობის მიხედვით, 2022 წლის 9 თვე
წყარო: Bloomberg, საპენსიო სააგენტოს საინვესტიციო სამსახური
აქედან გამომდინარე, თამამად შეგვიძლია ვთქვათ, რომ გლობალურ ფინანსურ ბაზართან შედარებით საპენსიო სააგენტოს საინვესტიციო პორტფელი საკმაოდ მაღალ მომგებიანობას ინარჩუნებს. რაც შეეხება, სექტემბრის თვის დინამიკას, სექტემბერში აშშ-ის, ევროპული, იაპონური და გლობალური აქციის ფასები საშუალოდ 7.4%-ით შემცირდა და ბუნებრივია, გავლენა იქონია ჩვენი საინვესტიციო პორტფელის მომგებიანობაზე. ამავე პერიოდში, გლობალური აქტივის კლასები საშუალოდ 6.6%-ით, ხოლო საპენსიო საგენტოს საინვესტიციო პორტფელი მხოლოდ 0.2%-ით შემცირდა.
საინვესტიციო აქტივის კლასები მომგებიანობის მიხედვით, 2022 წლის სექტემბერი
წყარო: Bloomberg, საპენსიო სააგენტოს საინვესტიციო სამსახური
ასევე, მნიშვნელოვანია საპენსიო სააგენტოს მომგებიანობა შევადაროთ რეგიონალური და გლობალური საპენსიო ფონდების მომგებიანობასაც. გამომდინარე იქიდან, რომ მსოფლიოში მიმდინარე წლის განმავლობაში, ყველა საინვესტიციო აქტივის ფასი იკლებს, ბუნებრივია, საპენსიო ფონდებიც წამგებიან დინამიკას აჩვენებენ. გლობალური და რეგიონალური საპენსიო ფონდებისგან განსხვავებით, ჩვენ ვინარჩუნებთ დადებით მომგებიანობას. ეს მოვლენა, იმითაა განპირობებული, რომ გლობალური აქციების შეძენა (დივერსიფიკაცია) შედარებით იაფად დავიწყეთ, მხოლოდ მას შემდეგ, რაც ფასებმა კლების ტენდენცია აჩვენეს და ამ ეტაპზე, ჩვენი საინვესტიციო პორტფელის მხოლოდ 7.8% გვაქვს განთავსებული გლობალურ აქციებში.
საპენსიო ფონდების მომგებიანობა, 2022 წლის 6 თვე
წყარო: საპენსიო სააგენტოს საინვესტიციო სამსახური
როგორია ჩვენი საინვესტიციო მომგებიანობა ინფლაციასთან შედარებით?
საინვესტიციო პერიოდის განმავლობაში ჩვენ ვინარჩუნებთ რეალურ დადებით ამონაგებს. 2019 წლის 1 იანვრიდან საპენსიო სააგენტოს მომგებიანობამ 37.4% შეადგინა, ხოლო ამავე პერიოდზე ინფლაცია 36.2% დაფიქსირდა.
როგორც მოგეხსენებათ, მსოფლიოში, მიმდინარე წლის განმავლობაში, საკმაოდ გაზრდილია ინფლაციური ფონი და საქართველოშიც უკვე ერთ წელზე მეტია ორნიშნა წლიური ინფლაცია ფიქსირდება. ბუნებრივია, ხანგრძლივი პერიოდის განმავლობაში მაღალი ინფლაცია რეალურ ამონაგებს ამცირებს. ჩვენი საინვესტიციო ამოცანაა, საინვესტიციო ჰორიზონტის განმავლობაში, ანუ საშუალო და გრძელვადიან პერსპექტივაში, დავძლიოთ ინფლაცია, რასაც ემსახურება საპენსიო სააგენტოს საინვესტიციო სტრატეგია.
საპენსიო ფონდების რეალური მომგებიანობა, 2022 წლის 6 თვე
წყარო: საპენსიო სააგენტოს საინვესტიციო სამსახური
რა იწვევს გლობალური და რეგიონალური საინვესტიციო აქტივების ფასების კლებას და როგორ ვართ ჩვენ ამისგან დაცულები? რამდენად გვეხება გლობალური საინვესტიციო ბაზრის ტენდენციები?
მიმდინარე წელი შეგვიძლია შევაფასოთ ერთ-ერთ ყველაზე რთულ და გამოწვევებით სავსე პერიოდად გლობალური საინვესტიციო ბაზრის კუთხით. მაგალითისათვის, ამერიკული აქციების ბაზარი მიმდინარე წელს შემცირებულია 25%-ით, ბრიტანული 26%-ით, ევროპული აქციები 30%-ით, განვითარებადი ეკონომიკების აქციები 24%-ით, ოქროს ფასი შემცირებულია 9.5%-ით, სხვა ძვირფასი ლითონების 24.70%-ით, გლობალური უძრავი ქონების ფონდების ფასი 30%-ით, გლობალური კორპორატიული ობლიგაციების ფასი შემცირებულია 21%-ით, ამერიკული ობლიგაციების ფასი 15%-ით და ა.შ. მიმდინარე წელს, ზრდა მხოლოდ სასაქონლო პროდუქტის ფასზე ფიქსირდება. მაგალითად, ნავთობის ფასი 23%-ით არის გაზრდილი, ბუნებრივი აირის ფასი 80%-ით, ხოლო ხორბლისა და სხვადასხვა მარცვლეულის ფასი, კი მიმდინარე წელს 14%-ით გაიზარდა. ხაზი გვინდა გავუსვათ, რომ კანონის მიხედვით საპენსიო სააგენტოს არ შეუძლია ინვესტირება სასაქონლო ბაზარზე. აქვე უნდა აღვნიშნოთ, რომ სასაქონლო ბაზარზე მიმდინარე ტენდენცია რუსეთ-უკრაინის ომის შედეგად გაზრდილ რისკებს უკავშირდება.
გლობალურ ბაზარზე ასეთი რთული დინამიკა გამოწვეულია მაღალი ინფლაციური ფონით, რაც პოსტკოვიდური პერიოდის აღდგენის დინამიკასა და შემდგომში უკვე რუსეთ-უკრაინის ომის შედეგად გამოწვეულ რისკებს უკავშირდება. მაღალი ინფლაციის ფონზე, ყველა წამყვანმა ცენტრალუმა ბანკმა დაიწყო მონეტარული პოლიტიკის თანმიმდევრული გამკაცრება, რაც საპროცენტო განაკვეთების ზრდას ნიშნავს, ხოლო ეს უკანასკნელი, მოგეხსენებათ ეკონომიკური ზრდის შენელებას უწყობს ხელს. შესაბამისად, ვღებულობთ შენელებულ ეკონომიკურ ზრდას მსოფლიოში, მაღალ საპროცენტო განაკვეთებსა და მაღალ ინფლაციას. ამავდროულად, ევროპაში მიმდინარეობს მწვავე, ღია კონფლიქტი, რომლის განვითარებაც ბუნდოვანია და საკმაოდ დიდ რისკებს შეიცავს. შესაბამისად, ეს ფაქტორები მნიშვნელოვან უარყოფით გავლენას ახდენს გლობალურ საინვესტიციო ბაზარზე.
ბუნებრივია, ჩვენც გლობალური საინვესტიციო ბაზრის ნაწილი ვართ და როცა მსოფლიოში არის ასეთი მაღალი მასშტაბის ვარდნა ფინანსურ ბაზარზე, ამ პროცესებს გარკვეულწილად ჩვენს საინვესტიციო პორტფელზეც აქვს გავლენა. ჩვენი დაცვის ტაქტიკა არის შემდეგი: (1) მაქსიმალურად ურისკოდ დავაბანდოთ ჩვენი საინვესტიციო სახსრები მოკლევადიანი პერსპექტივით ამერიკულ სახაზინო ფასიან ქაღალდებში, რაც გაზრდილი საპროცენტო განაკვეთების გამო მოგვცემს გაზრდილ მომგებიანობას; (2) დაველოდებით გლობალური აქციების ბაზრის დინამიკის და ვიქონიებთ დასტაბილურების მოლოდინს (3) შევიძენთ მაღალპროცენტიან, გრძელვადიან ლარის ინსტრუმენტებს ოპტიმალური მომგებიანობისა და რისკის ბალანსით.
რატომ შევიძინეთ დოლარი და რატომ განვახორციელეთ შემდგომ გლობალური კომპანიების აქციებში მისი ინვესტირება?
იმისათვის, რომ მოგვეხდინა საინვესტიციო პორტფელის დივერსიფიკაცია, რაშიც იგულისხმება გადანაწილება სხვადასხვა ვალუტაში და აქტივის კლასებში, რაც საბოლოო ჯამშირისკების მნიშვნელოვან შემცირებას ნიშნავს. სხვა შემთხვევაში, ჩვენ ვიქნებოდით დამოკიდებული ერთ ვალუტაზე, ერთ კონკრეტულ აქტივის კლასზე, ან თუნდაც ერთ რეგიონზე. დოლარის ვალუტისა და აქციების შეძენამ, ანუ დივერსიფიკაციამ, ჩვენ მნიშვნელოვნად გაგვიუმჯობესა ფორტფელის რისკის პროფილი და ამავდროულად მოგვცა საშუალება რომ საშუალო და გრძელვადიან პერსპექტივაში გაცილებით მეტი მოგება მივიღოთ აქციების ფასის ზრდის ხარჯზე.
რატომ ვახდენთ ინვესტირებას აშშ-ის სახაზინო ფასიან ქაღალდებში?
აშშ-ის სახაზინო ობლიგაციები მიიჩნევა საკრედიტო რისკის თვალსაზრისით ურისკო ინვესტიციად. შესაბამისად, ამერიკული სახაზინო ფასიანი ქაღალდები წარმოადგენს ყველაზე მაღალი ხარისხის დაცვის საინვესტიციო ინსტრუმენტს ბაზარზე რეცესიის დროს. ამავდროულად, მაღალი ინფლაციის გამო გაზრდილი საპროცენტო განაკვეთები მყისიერად აისახება მათ შემოსავლიანობაზე და შესაბამისად, მათი შეძენა გაზრდილი შემოსავლიანობით არის შესაძლებელი.
როდის დაიწყება ინვესტირება ქართული კომპანიების ობლიგაციებსა და აქციებში?
ჩვენ ინტენსიურად ვაკვირდებით და ვაანალიზებთ ქართული კორპორაციული ობლიგაციების ბაზარს და როგორც კი გამოჩნდება ახალი ემისიები ჩვენ მათ განვიხილავთ საინვესტიციოდ. რა თქმა უნდა, პოტენციური ობლიგაციების ემისიები უნდა შეესაბამებოდნენ ჩვენი საინვესტიციო მანდატის მოთხოვნებს, როგორებიცაა: მინიმალური საკრედიტო რეიტინგის მოთხოვნები, კონცენტრაციის ლიმიტები და ა.შ..
როგორი მომგებიანობის მოლოდინები გვაქვს წლის ბოლოსკენ და სამომავლოდ?
ამ გადმოსახედიდან, თუ იმასაც გავითვალისწინებთ რა მდგომარეობა გვაქვს გლობალურად, შეუძლებელია ითქვას კონკრეტული, ან თუნდაც მიახლოებითი მომგებიანობა მოკლევადიან პერიოდში. ჩვენი მოლოდინია, რომ საპენსიო სააგენტო შეინარჩუნებს პორტფელის დადებით მომგებიანობას მიმდინარე წლის განმავლობაში, ხოლო მომდევნო წლიდან უნდა გვქონდეს რეალური მაღალი მომგებიანობაც.
